Wyłączenie stosowania ustawy o usługach płatniczych do instrumentów płatniczych wykorzystywanych w ramach ograniczonej sieci
Monitor Prawa Bankowego 2023/02 Luty
W artykule została podjęta problematyka stosowania wyłączenia przewidzianego w art. 6 pkt 11 lit. a ustawy o usługach płatniczych[1]. Wyłączenie to dotyczy usług opartych na instrumentach płatniczych, które można wykorzystywać jedynie w ograniczony sposób, a ponadto opartych na instrumentach płatniczych pozwalających posiadaczowi nabywać towary lub usługi wyłącznie w placówkach wydawców tych instrumentów lub w ramach ograniczonej sieci podmiotów związanych umową handlową bezpośrednio z zawodowym wydawcą tych instrumentów. Obecnie kluczowe znaczenie dla interpretacji postanowień art. 6 pkt 11 u.u.p. mają wytyczne Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego[2] z 24.02.2022 r. (EBA/GL/2022/02) dotyczące wyłączenia z tytułu ograniczonej sieci zgodnego z drugą dyrektywą w sprawie usług płatniczych[3] oraz Komunikat UKNF z 1.06.2022 r. w sprawie stosowania wyłączenia z art. 6 pkt 11 u.u.p.[4].
Witold Srokosz
Wyłączenia przewidziane w art. 6 u.u.p.
Artykuł 6 u.u.p. implementuje art. 3 PSD2[5], zawierający tzw. wyłączenia, czyli rozbudowany katalog przepisów wskazujących, kiedy dyrektywa ta nie ma zastosowania. Katalog ten ma istotne znaczenie, ponieważ z uwagi na przewidziany art. 107 PSD2 wymóg pełnej harmonizacji (pełnej implementacji), państwa członkowskie nie mogą ustanowić w prawie krajowym innych przepisów niż te, które zostały przewidziane art. 3 PSD2.
Zakres stosowania ustawy o usługach płatniczych jest sumą zakresów poszczególnych usług płatniczych wymienionych w art. 3 tej ustawy (który powtarza treść aneksu nr 1 do PSD2). Dla określenia zakresu poszczególnych usług płatniczych konieczne jest ustalenie treści pojęć stosowanych dla opisu tych usług. Niektóre z tych pojęć zostały zdefiniowane w słowniczku art. 2 u.u.p. (implementującym art. 4 PSD2). Ostatecznie na zakres stosowania ustawy o usługach płatniczych wpływają wyłączenia zawarte w art. 6 tej ustawy. Takie też jest znaczenie i rola tych wyłączeń[6].
Na marginesie należy podkreślić, że - jak się powszechnie przyjmuje - decydującym warunkiem wykonywania usługi płatniczej jest wchodzenie przez podmiot wykonujący taką usługę w posiadanie środków pieniężnych innych osób (klientów) lub też uzyskiwanie kontroli nad tymi środkami[7]. W takim razie ustawa o usługach płatniczych (a także dyrektywa PSD2) nie będzie mieć zastosowania do tych podmiotów, które nie wchodzą w posiadanie środków pieniężnych innych osób (klientów) lub też nie mają kontroli nad tymi środkami[8].
Uwagi ogólne dotyczące art. 6 pkt 11 u.u.p.
Wyłączenie z art. 6 pkt 11 u.u.p. ma zastosowanie do instrumentów płatniczych, które można wykorzystać jedynie w ograniczony sposób, i jednocześnie które to instrumenty płatnicze spełniają jedno lub więcej warunków określonych w lit. a-c. Spełnienie przynajmniej jednego z warunków wymienionych w art. 6 pkt 11 lit. a-c u.u.p. stanowi „absolutne minimum” uznania danego instrumentu płatniczego za taki, który można wykorzystać jedynie w ograniczony sposób
Projekt i wykonanie: R88.pl