Formy wsparcia płatności bezgotówkowych w tzw. Polskim Ładzie

Monitor Prawa Bankowego 2022/07-08 Lipiec – Sierpień

Przepisy nowelizacji z 29.10.2021 r.[1], stanowiącej element planu politycznego zwanego Polskim Ładem, w istotny sposób wpłynęły na szereg aspektów funkcjonowania przedsiębiorców, w szczególności w zakresie rozliczeń podatkowych. Wprowadzone zmiany legislacyjne dotyczyły również sposobu dokonywania płatności przez i na rzecz przedsiębiorców, stwarzając zachęty lub obligując do dokonywania i przyjmowania płatności bezgotówkowych. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie i charakterystyka wprowadzonych rozwiązań w tym zakresie. Zostaną one także poddane ocenie z punktu widzenia spodziewanego, rzeczywistego wpływu na sposób dokonywania płatności w transakcjach handlowych.

Grzegorz Keler

Cele ustawodawcy

Jednym z deklarowanych przez projektodawców celów wprowadzenia nowelizacji z 29.10.2021 r. była popularyzacja obrotu bezgotówkowego. Jako przyczynę podano fakt, iż płatności bezgotówkowe są „elementem nowoczesnej gospodarki cyfrowej”[2]. Ponadto wskazano na uzasadnienie fiskalne rozwoju tej formy płatności. Zdaniem projektodawcy obrót bezgotówkowy pozostawia wiele śladów, stanowiąc dzięki temu istotne narzędzie organów podatkowych w walce z szarą strefą. Co istotne, temu aspektowi poświęcono w uzasadnieniu projektu omawianej nowelizacji znacznie więcej miejsca niż znaczeniu płatności bezgotówkowych dla nowoczesnej gospodarki, pomijając przy tym całkowicie inne zalety obrotu bez wykorzystania gotówki. Wskazuje to na głównie fiskalny cel rozwiązań wprowadzonych nowelizacją z 29.10.2021 r.

W tym kontekście należy zwrócić uwagę na wieloaspektowy charakter rozliczeń bezgotówkowych. W szczególności wskazuje się, że w przypadku Polski płatności kartowe dodatnio wpływają na wzrost gospodarczy[3]. Ponadto wymienia się rozliczne korzyści dla przedsiębiorców, konsumentów i sektora publicznego[4]. Projektodawca zdaje się jednak nie dostrzegać tych aspektów, skupiając się na czysto fiskalnym znaczeniu płatności bezgotówkowych. Kwestia ta w sposób oczywisty wpłynęła na kształt poszczególnych rozwiązań przewidzianych w nowelizacji z 29.10.2021 r., co znajdzie odzwierciedlenie w ich ocenie w dalszej części niniejszego artykułu.

Niezależnie od powyższego, należy zauważyć, że cel w postaci rozwoju płatności bezgotówkowych jest zgodny z unijną strategią w zakresie płatności detalicznych[5]. W strategii tej wyraźnie położono nacisk na dalszy rozwój tego obszaru rynku[6].

Obowiązek zapewnienia dokonywania płatności przy użyciu instrumentu płatniczego

Istotną zmianą legislacyjną przewidzianą w nowelizacji z 29.10.2021 r. jest wprowadzenie art. 19a p.p.[7]. Jego istotą jest zobowiązanie przedsiębiorców do zapewnienia możliwości dokonywania zapłaty w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana, w szczególności w lokalu, poza lokalem przedsiębiorstwa lub w pojeździe wykorzystywanym do świadczenia usług transportu pasażerskiego, przy użyciu instrumentu płatniczego w rozumieniu u.u.p.[8]. Z obowiązku tego zwolnieni zostali przedsiębiorcy, którzy nie mają obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, o których mowa w ustawie o VAT[9].

Jednocześnie, przedsiębiorcy, którzy zapewniają możliwość przyjmowania płatności przy użyciu terminala płatniczego i prowadzą ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, które umożliwiają połączenie i przesyłanie danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas, o którym mowa w art. 111a ust. 3 ustawy o VAT, zostali zobowiązani do zapewnienia współpracy kasy rejestrującej z terminalem płatniczym zgodnie z wymaganiami technicznymi dla kas rejestrujących, określonymi w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy. Zgodnie z art. 89 pkt 3 nowelizacji z 29.10.2021 r., art. 19a ust. 3 p.p. ustanawiający ten obowiązek miał wejść w życie 01.07.2022 r. Następnie jednak termin ten odroczono do 1.01.2025 r. Nastąpiło to na podstawie nowelizacji z 9.06.2022 r.[10], wprowadzającej liczne zmiany do nowelizacji z 29.10.2021 r.

Dyspozycja art. 19a p.p. została powiązana z normami sankcjonującymi w ustawie o VAT. Zgodnie z art. 87 ust. 6c tej ustawy podatnikowi, w przypadku którego stwierdzono, że wbrew obowiązkowi nie zapewniał możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana, nie przysługuje zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w krótszym, 25-dniowym terminie, za okres rozliczeniowy, w którym naruszenie tego obowiązku zostało stwierdzone, oraz za sześć kolejnych okresów rozliczeniowych następujących po tym okresie rozliczeniowym i za który podatnik wykazał zwrot różnicy podatku. Ponadto – zgodnie z art. 99 ust. 3a ustawy o VAT – podatnicy, wobec których stwierdzono, że w danym kwartale nie spełnili omawianego obowiązku, nie mogą skorzystać z kwartalnego rozliczenia podatku. W takim przypadku podatnik jest zobowiązany do składania deklaracji podatkowych za okresy miesięczne, począwszy od rozliczenia za pierwszy miesiąc kwartału, w którym zostało stwierdzone naruszenie tego obowiązku, przy czym w przypadku gdy stwierdzenie naruszenia tego obowiązku nastąpiło w drugim miesiącu kwartału – deklaracja za pierwszy miesiąc kwartału jest składana w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po drugim miesiącu kwartału. Jeżeli natomiast stwierdzenie naruszenia omawianego obowiązku nastąpiło w trzecim miesiącu kwartału, obowiązek złożenia deklaracji miesięcznej aktualizuje się, począwszy od rozliczenia za pierwszy miesiąc kwartału następujący po kwartale, w którym zostało stwierdzone to naruszenie. Uprawnienie do ponownego składania deklaracji podatkowych za okresy kwartalne zostaje przywrócone nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy następujących po ostatnim miesiącu kwartału, w którym zostało stwierdzone naruszenie obowiązku zapewnienia dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego.

Z kolei jak wynika z art. 111 ust. 6kb ustawy o VAT, w przypadku stwierdzenia, że podatnik prowadzący ewidencję sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej, wbrew obowiązkowi nie zapewnia współpracy kasy rejestrującej z terminalem płatniczym, przy użyciu którego zapewnia możliwość przyjmowania płatności, zgodnie z wymaganiami technicznymi dla kas rejestrujących, naczelnik urzędu skarbowego, w drodze decyzji, nakłada na tego podatnika karę pieniężną w wysokości 5000 zł. Przepis ten wejdzie w życie z dniem 1.01.2025 r.

W nowelizacji z 29.10.2021 r. przewidziano ponadto zachętę do przyjmowania płatności z wykorzystaniem instrumentów płatniczych. Ustawodawca wprowadził bowiem nowy, krótszy (15-dniowy) termin zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Możliwość skorzystania z niego uzależnił od spełnienia kilku warunków. Należy do nich osiągnięcie 80% udziału otrzymanych płatności zrealizowanych z wykorzystaniem instrumentów płatniczych, w tym przy użyciu usługi polecenia przelewu, z tytułu sprzedaży wraz z podatkiem, zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących online (tj. umożliwiających połączenie i przesyłanie danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas), dokumentowanej paragonami z oznaczeniem, z którego wynika, że płatność została dokonana przy użyciu karty płatniczej, przez wykonanie płatności mobilnej lub polecenia przelewu, zgodnym z formą otrzymanej płatności, w stosunku do łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem zaewidencjonowanej przy zastosowaniu tych kas w danym okresie rozliczeniowym. Warunek ten powinien być spełniony za trzy kolejne okresy rozliczeniowe (w przypadku podatnika składającego deklaracje podatkowe kwartalnie – za jeden okres rozliczeniowy), poprzedzające bezpośrednio okres, którego dotyczy wniosek podatnika o zwrot. Jednocześnie w okresie przejściowym trwającym do 31.12.2023 r. wskazany udział otrzymanych płatności zrealizowanych z wykorzystaniem instrumentów płatniczych został obniżony do 65%.

Należy jednak zauważyć, że pozostałe warunki skorzystania z 15-dniowego terminu zwrotu VAT są trudne do spełnienia dla wielu podatników. Dotyczy to np. prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu wyłącznie kas rejestrujących online. Zważywszy, że celem wprowadzenia takich kas było ograniczenie tzw. szarej strefy w podatku VAT, powyższy warunek niewątpliwie służyć ma interesom fiskalnym państwa.

Ulga na terminal płatniczy

Innym instrumentem wprowadzonym nowelizacją z 29.10.2021 r., który może przyczynić się do zwiększenia znaczenia płatności bezgotówkowych, jest ulga na terminal płatniczy. Rozwiązanie to zostało wprowadzone zarówno do ustawy o PIT[11] (art. 26hd), jak i do ustawy o CIT[12] (art. 18ef). Konstrukcja ulgi polega na możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków na nabycie terminala płatniczego oraz związanych z obsługą transakcji płatniczych przy jego użyciu.

Limit odliczenia został ograniczony do kwoty 2500 zł w roku podatkowym, co jednak dotyczy podatników zwolnionych z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przy zastosowaniu kas rejestrujących, zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług. Odnośnie do pozostałych podatników wspomniany limit wynosi 1000 zł w roku podatkowym. Takie zróżnicowanie jest uzasadnione faktem, iż podatnicy zobowiązani do rejestrowania sprzedaży przy wykorzystaniu kasy rejestrującej i tak zostali zobowiązani do zapewnienia przyjmowania płatności przy użyciu instrumentu płatniczego. W związku z tym państwo nie jest zainteresowane dodatkowym zachęcaniem ich do korzystania z terminali płatniczych. Natomiast w odniesieniu do pozostałych podatników taka zachęta jest uzasadniona. Ponownie więc dostrzec można profiskalne uzasadnienie kolejnego z rozwiązań wprowadzonych nowelizacją z 29.10.2021 r. Jednocześnie w obu wymienionych przypadkach odliczenie obejmuje wydatki poniesione w roku podatkowym, w którym podatnik rozpoczął przyjmowanie płatności przy użyciu terminala płatniczego, i w roku następnym.

Odrębny limit dotyczy ponadto małych podatników, którym w roku podatkowym przysługuje prawo do zwrotu VAT w 15-dniowym terminie przez co najmniej 7 miesięcy (w przypadku podatników rozliczających VAT w okresach miesięcznych) lub 2 kwartały (w przypadku podatników rozliczających VAT kwartalnie). Tacy podatnicy mogą odliczyć od podstawy opodatkowania kwotę odpowiadającą 200% poniesionych wydatków, nie więcej niż 2000 zł w roku podatkowym, przy czym odliczenie przysługuje w każdym roku podatkowym, w którym podatnik poniósł wydatki – nie jest więc ograniczone do dwóch lat podatkowych[13]. W niektórych przypadkach mały podatnik będzie mógł zatem pomniejszyć przychód i podstawę opodatkowania aż o trzykrotność poniesionych wydatków – najpierw jako koszt uzyskania przychodu, a następnie podwójnie poprzez odliczenie od podstawy opodatkowania.

Ustanowienie limitów kwotowych ulgi na wskazanym poziomie istotnie obniża praktyczne znaczenie omawianej ulgi. Wydaje się, że może ona być atrakcyjna jedynie dla niektórych mikroprzedsiębiorców, i to w ograniczonym zakresie.

Dodatkowo prawo do skorzystania z omawianej ulgi jest uwarunkowane spełnieniem szeregu wymogów. Przysługuje ona podatnikom uzyskującym przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (na gruncie ustawy o PIT) lub inne niż przychody z zysków kapitałowych (na gruncie ustawy o CIT). Kwota odliczenia nie może zresztą w roku podatkowym przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z tych źródeł przychodów. Prawo do skorzystania z ulgi nie przysługuje podatnikowi, który przyjmował płatności przy użyciu terminala płatniczego w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc, w którym ponownie rozpoczął przyjmowanie płatności za pomocą terminala.

Odliczeniu podlegają wydatki na nabycie terminala płatniczego (co nie budzi większych wątpliwości interpretacyjnych), a także wydatki związane z obsługą transakcji płatniczych przy użyciu takiego terminala poniesione w roku podatkowym. W art. 26hd ust. 8 ustawy o PIT i art. 19ef ust. 8 ustawy o CIT wyjaśniono, że przez wydatki związane z obsługą transakcji płatniczych przy użyciu terminala płatniczego rozumie się opłaty z tytułu korzystania z terminala płatniczego wynikające z umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, a także opłaty, o których mowa w art. 2 pkt 19a-19ab u.u.p., tj.:

opłatę interchange,
opłatę akceptanta,
opłatę systemową.

Limit transakcji gotówkowych

Kolejna grupa rozwiązań zawartych w nowelizacji z 29.10.2021 r. dotyczy limitów płatności gotówkowych przyjmowanych przez przedsiębiorców. Pierwsza zmiana polega na obniżeniu określonego w art. 19 pkt 2 p.p. progu jednorazowej wartości transakcji, powyżej którego płatność związana z wykonywaną działalnością gospodarczą powinna nastąpić za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, z 15 000 zł do 8000 zł. Należy dodać, że już w dotychczas obowiązujących przepisach dokonanie płatności z naruszeniem art. 19 pkt 2 p.p. skutkowało wyłączeniem z kosztów uzyskania przychodu wydatków pokrytych w ten sposób.

Druga, znacznie bardziej interesująca i o potencjalnie dalej idących konsekwencjach, zmiana legislacyjna polegała na wprowadzeniu w u.p.k.[14] limitu transakcji gotówkowych w relacjach pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem. Zgodnie z dodanym art. 7b u.p.k. konsument jest obowiązany do dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli jednorazowa wartość transakcji z przedsiębiorcą, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 20 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji. Przepis ten nakłada zatem na konsumentów – w przypadku transakcji z przedsiębiorcą oraz w razie przekroczenia określonego w nim limitu wartości transakcji – obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego.

Negatywne konsekwencje naruszenia tego przepisu ponieść może wyłącznie przedsiębiorca. Zgodnie z wprowadzonymi nowelizacją z 29.10.2021 r. przepisami (art. 14 ust. 2 pkt 22 ustawy o PIT i art. 12 ust. 1 pkt 16 ustawy o CIT) kwota płatności dotyczącej transakcji, o której mowa w art. 7b u.p.k., otrzymanej bez pośrednictwa rachunku płatniczego, stanowi przychód przedsiębiorcy, który taką płatność przyjął. W przepisach tych przyjęto zatem swego rodzaju fikcję, iż kwota otrzymana przez przedsiębiorcę od konsumenta z pominięciem rachunku płatniczego (pomimo istnienia takiego obowiązku) stanowi przychód niezależnie od faktu, iż kwota ta jest już przychodem na innej podstawie, w szczególności jako kwota należna z tytułu sprzedaży. Oznacza to, że w razie przyjęcia przez przedsiębiorcę płatności od konsumenta z pominięciem rachunku płatniczego, pomimo istnienia takiego obowiązku, przedsiębiorca ten będzie zobowiązany zaliczyć do przychodu podlegającego opodatkowaniu dwukrotność wartości transakcji. W istocie można w tym przypadku mówić o sankcji dotykającej przedsiębiorcę, który przyjmie płatność w takiej formie.

Konstrukcja norm prawnych, w ramach których adresatem normy sankcjonowanej jest jeden podmiot, podczas gdy sankcje na podstawie normy sankcjonującej może ponieść inny podmiot, stanowi swego rodzaju aberrację prawną. Możliwość poniesienia przez uczestnika obrotu prawnego negatywnych konsekwencji w związku z naruszeniem przez innego uczestnika obowiązujących go przepisów prawa rodzi ponadto istotne wątpliwości o charakterze aksjologicznym[15]. Częściowym, choć nie w pełni satysfakcjonującym, rozwiązaniem tego problemu jest przyjęcie, że art. 14 ust. 2 pkt 22 ustawy o PIT i art. 12 ust. 1 pkt 16 ustawy o CIT zawierają nie tylko normy sankcjonujące, ale też sankcjonowane – zobowiązują przedsiębiorcę do przyjmowania określonych płatności wyłącznie za pośrednictwem rachunku płatniczego.

Innego rodzaju wątpliwości wiążą się z faktem, iż w ustawie o prawach konsumenta, której celem jest – co do zasady – ochrona pozycji konsumentów na rynku, zawarto przepis nakładający na nich obowiązek, nie zawsze zgodny z ich interesem[16]. Niezależnie od powyższego, fakt przyjęcia przez ustawodawcę opisanej konstrukcji powinien skłaniać przedsiębiorców do szczególnej staranności przy przyjmowaniu płatności od konsumentów.

Wskazać należy ponadto, że jakkolwiek zgodnie z nowelizacją z 29.10.2021 r. (według stanu z dnia jej uchwalenia) omówione wyżej zmiany legislacyjne miały wejść w życie już 1.01.2022 r., to jeszcze przed końcem 2021 r. wprowadzono modyfikację. Na mocy nowelizacji z 9.12.2021 r.[17] wejście w życie wskazanych zmian przesunięto na 1.01.2023 r.

Podsumowanie

Jak wykazano w niniejszym artykule, nowelizacja z 29.10.2021 r. wprowadziła szereg rozwiązań, których celem jest zwiększenie udziału płatności bezgotówkowych w obrocie gospodarczym. Ich konstrukcja budzi jednak wątpliwości, zarówno z punktu widzenia poprawności legislacyjnej, jak i potencjalnej skuteczności w kontekście założonych przez ustawodawcę celów. Najpoważniejsze zastrzeżenia rodzi konstrukcja normy zobowiązującej konsumenta do dokonywania płatności na rzecz przedsiębiorcy powyżej określonego limitu kwotowego za pośrednictwem rachunku płatniczego, przy jednoczesnym obciążeniu sankcjami – związanymi z przyjęciem płatności gotówkowej z naruszeniem dyspozycji tej normy – przedsiębiorcy, czyli podmiotu innego niż adresat normy sankcjonowanej.

Próbując natomiast ocenić potencjalną skuteczność wprowadzonych rozwiązań, w pierwszej kolejności należy wskazać, że były one podporządkowane celom fiskalnym. Głównym celem ustawodawcy było zmniejszenie tzw. szarej strefy w obrocie gospodarczym; znacznie mniejsze znaczenie miało dla ustawodawcy animowanie rynku przez stwarzanie zachęt do dokonywania płatności bezgotówkowych, z pozostawieniem uczestnikom rynku swobody wyboru w tym zakresie. W konsekwencji znaczna część omawianych regulacji obejmuje sankcje za naruszenie obowiązków przewidzianych przez ustawodawcę.

Zachęty w postaci ulgi na terminal płatniczy oraz skrócony termin zwrotu VAT wydają się dalece niewystarczające, aby rzeczywiście skłonić tych przedsiębiorców, którzy nie są zobowiązani do zapewnienia możliwości dokonywania płatności przy użyciu instrumentów płatniczych, do otwarcia się na tę formę płatności. Atrakcyjność ulgi na terminal płatniczy zmniejsza niski limit odliczenia od podstawy opodatkowania. Z kolei skorzystanie ze skróconego terminu zwrotu VAT obwarowane zostało szeregiem warunków, które dla wielu podatników będą stanowiły barierę uniemożliwiającą lub poważnie utrudniającą sięgnięcie po ten instrument.

W przypadku niektórych przedsiębiorców dolegliwe mogą być natomiast takie sankcje jak wstrzymanie możliwości kwartalnego rozliczania VAT czy korzystania z krótszego (ale nie najkrótszego z możliwych), 25-dniowego terminu zwrotu VAT.

Niemniej wydaje się, że powyższe rozwiązania rzeczywiście powinny przyczynić się do zwiększenia znaczenia obrotu bezgotówkowego w sprzedaży detalicznej w tych przypadkach, w których występuje obowiązek korzystania z kasy fiskalnej. W odniesieniu do pozostałych transakcji (których zakres jest jednak coraz węższy) trudno spodziewać się analogicznego skutku.

Z praktycznego punktu widzenia istotne znaczenie może mieć obniżenie limitu transakcji gotówkowych w relacjach B2B, a przede wszystkim wprowadzenie analogicznego (choć odmiennego kwotowo) limitu w transakcjach B2C. Ponownie jednak decydujące dla skuteczności tych rozwiązań będą sankcje przewidziane za naruszenie obejmujących je przepisów.

dr Grzegorz Keler
adwokat,
associate w kancelarii SPCG,
adiunkt w Katedrze Prawnych Problemów
Administracji i Zarządzania
Wydział Zarządzania
Uniwersytet Warszawski,
ORCID: 0000-0003-2655-4135

[1] Ustawa z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2105 ze zm.), dalej: „nowelizacja z 29.10.2021 r.”.

[2] Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, www.sejm.gov.pl, s. 116.

[3] M. Gałązka-Sobotka, M.-J. Radło, D. Ciesielska-Maciągowska, M. Frąszczak, T. M. Napiórkowski, Pieniądz gotówkowy i bezgotówkowy a rozwój polskiej gospodarki, Warszawa 2014, s. 51; M. Grzelczak, Wpływ transakcji bezgotówkowych z udziałem kart płatniczych na wzrost gospodarczy, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia 2017, nr 5, s. 161.

[4] I. Kuchciak, Korzyści z rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce dla mikro i małych przedsiębiorstw, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług 2010, nr 51, s. 130-132.

[5] Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie unijnej strategii w zakresie płatności detalicznych (COM/2020/591 final).

[6] M. Polasik, P. Widawski, G. Keler, A. Butor-Keler, Retail Payments Strategy for the EU versus the challenges of the payment sector, Ekonomia i Prawo. Economics and Law 2021, Volume 20, Issue 3, s. 632.

[7] Ustawa z 6.03.2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 162, ze zm.), dalej: „p.p.”.

[8] Ustawa z 19.08.2011 r. o usługach płatniczych (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 1907, ze zm.), dalej: „u.u.p.”.

[9] Ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 931, ze zm.), dalej: „ustawa o VAT”.

[10] Ustawa z 9.06.2022 r o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r., poz. 1265, ze zm.), dalej: „nowelizacja z 9.06.2022 r.”

[11] Ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 1128, ze zm.), dalej: „ustawa o PIT”.

[12] Ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 1800, ze zm.), dalej: „ustawa o CIT”.

[13] M. Krzyżowska, Polski Ład – ulgi podatkowe, Monitor Podatkowy 2022, nr 1, s. 22.

[14] Ustawa z 30.05.2014 r. o prawach konsumenta (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 287, ze zm.), dalej: „u.p.k.”.

[15] Por. A. Bartosiewicz, Konsekwencje podatkowe naruszenia przez konsumentów obowiązku płatności bezgotówkowej – co poszło nie tak?, Przegląd Podatkowy 2022, nr 3, s. 28.

[16] A. Bartosiewicz, Konsekwencje…, s. 26.

[17] Ustawa z 9.12.2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r., poz. 2349), dalej: „nowelizacja z 9.12.2021 r.”.