Czy zabezpieczenie ustanowione w przymusowej restrukturyzacji banku, w oparciu o zmianę umowy dokonaną przez BFG, może być bezskuteczne w postępowaniu sanacyjnym kontrahenta

Monitor Prawa Bankowego 2024/01 Styczeń

Zgodnie z art. 150 ust. 1 u.b.f.g.[1] – w ramach przymusowej restrukturyzacji banku – Bankowy Fundusz Gwarancyjny może, w drodze decyzji, dokonać zmiany warunków umowy, której stroną jest podmiot w restrukturyzacji, w tym dokonać rozliczenia umowy, przeniesienia praw lub zobowiązań z umowy na osobę trzecią lub wstąpić w miejsce strony umowy. Jedną z takich zmian kontraktowych może być wprowadzenie nowych zabezpieczeń w interesie banku w odniesieniu do istniejącego stosunku prawnego.

Rafał Adamus

Powstaje pytanie, czy w przypadku gdy później otwarto postępowanie sanacyjne wobec kontrahenta banku, zabezpieczenia takie są bezskuteczne wobec masy sanacyjnej na podstawie art. 304 ust. 3 p.r.[2]. Przepis ten ma następujące brzmienie: „bezskuteczne w stosunku do masy sanacyjnej są zabezpieczenia, które nie zostały ustanowione bezpośrednio w związku z otrzymaniem przez dłużnika świadczenia, ustanowione przez dłużnika w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego”[3].

Zagadnienia wprowadzające

Artykuł 304 ust. 3 p.r. ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Zabezpieczenia finansowe w ogóle nie podlegają jednak ubezskutecznieniu w postępowaniu sanacyjnym, z mocy wyraźnego przepisu (art. 309 ust. 1 p.r.). Dokonane „dobezpieczenie”, którego rzeczywistym praźródłem była decyzja administracyjna, podjęta na podstawie normy prawnej nadającej BFG kompetencje do dokonania zmiany umowy (której stroną jest bank w przymusowej restrukturyzacji), nie podlega kwalifikacji jako czynność dłużnika w rozumieniu przepisów o bezskuteczności na przedpolu postępowania sanacyjnego.

Konsekwencje styku przymusowej restrukturyzacji banku i postępowania sanacyjnego jego kontrahenta