Zmiana wierzyciela hipotecznego w księdze wieczystej

Monitor Prawa Bankowego 2024/01 Styczeń

Wyrok Sądu Najwyższego z 28 marca 2023 r. (II CSKP 882/22)

W stanie prawnym obowiązującym przed zmianą art. 95 p.b. dokonaną ustawą nowelizującą z 17.01.2019 r. ujawnienie w księdze wieczystej przeniesienia hipoteki w związku ze zbyciem wierzytelności bankowej wymagało zgody właściciela nieruchomości tylko wtedy, gdy przewidziano ją w oświadczeniu o ustanowieniu hipoteki.

Wnioskiem z 24.06.2019 r. Bank S.A. wniósł o dokonanie wpisu w dziale IV księgi wieczystej nr […] polegającego na zmianie podmiotu będącego wierzycielem hipotecznym uprawnionym z tytułu hipoteki umownej kaucyjnej poprzez wykreślenie aktualnej treści i wpisanie danych wnioskodawcy jako nowego wierzyciela hipotecznego. Do wniosku dołączono m.in. oświadczenie sporządzone w trybie art. 95 ustawy z 29.08.1997 r. – Prawo bankowe (obecnie: t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2324, dalej: „p.b.”), że zgodnie z księgami Banku S.A. zawarł on z Bank 2 z siedzibą w S. (Szwecja), działającym przez swój oddział w Polsce pod firmą Bank 1 S.A. Oddział w Polsce – którego następcą prawnym na mocy transgranicznego połączenia spółki Bank 3 z siedzibą w H. (Finlandia) jako spółki przejmującej z Bank 2 z siedzibą w S. (Szwecja) jako spółki przejmowanej (ze skutkiem na 1.10.2018 r.) jest Bank 3 z siedzibą w H. (Finlandia) – umowę przeniesienia wierzytelności z 11.04.2018 r. wynikającej m.in. z umowy kredytowej nr […] z 8.04.2008 r., której stroną jest P.B. i D.B., zabezpieczonej hipoteką umowną kaucyjną do kwoty 32 940 PLN na rzecz Banku.

Postanowieniem z 22.08.2019 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dokonał wpisu zgodnie z wnioskiem. Na orzeczenie referendarza sądowego uczestnicy postępowania D.B. i P.B. złożyli skargę, wnosząc o jego uchylenie. Postanowieniem z 18.11.2019 r. Sąd Rejonowy utrzymał zaskarżony wpis w mocy.

Apelację od powyższego orzeczenia Sądu Rejonowego wnieśli uczestnicy postępowania D.B. i P.B., wnosząc o jego zmianę poprzez jego uchylenie i oddalenie wniosku Bank S.A. dotyczącego zmiany wierzyciela hipotecznego. Postanowieniem z 23.04.2020 r. Sąd Okręgowy oddalił apelację.

Sąd Okręgowy wskazał, że podobnie jak Sąd pierwszej instancji, związany był zakresem kognicji zakreślonym przez normę zawartą w art. 626⁸ § 2 k.p.c. Oceniając zasadność zgłoszonego żądania wpisu, sąd powinien czynić ustalenia wyłącznie na podstawie treści wniosku i dołączonych do niego dokumentów, a także badać stan rzeczy ujawniony w księdze wieczystej w chwili złożenia wniosku. Wskazany zakres kognicji sądu wieczystoksięgowego wyłącza możliwość badania przez sąd wieczystoksięgowy innych okoliczności niż te, które wynikają z wniosku o wpis oraz załączonych do niego dokumentów, a także treści księgi wieczystej. Oznacza to, że do wniosku o dokonanie wpisu lub o jego wykr (...)