Abuzywność klauzuli ubezpieczenia niskiego wkładu własnego

Monitor Prawa Bankowego 2022/12 Grudzień

Wyrok Sądu Najwyższego z 30 czerwca 2022 r. (II CSKP 60/22)

Dopuszczalne jest zastosowanie przez bank zabezpieczenia w postaci ubezpieczenia niskiego wkładu własnego i obciążenie kredytobiorcy w umowie kosztami tego zabezpieczenia.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Apelacyjny na skutek apelacji pozwanego zmienił wyrok Sądu Okręgowego z 26.03.2018 r. w ten sposób, że oddalił powództwo i obciążył powoda kosztami procesu za obie instancje. Przedmiotem pozwu była kwota 115 776,89 zł, zapłacona przez powoda pozwanemu z tytułu pokrycia kosztów składki na ubezpieczenie niskiego wkładu własnego (tzw. ubezpieczenie NWW), którą powód uznał za nienależne świadczenie, gdyż w jego ocenie postanowienie umowy kredytowej zawartej z pozwanym, przewidujące ponoszenie tego rodzaju ciężaru, ma niedozwolony charakter.

Sąd pierwszej instancji ocenił kwestionowane przez powoda postanowienie umowne, dotyczące zwrotu kosztów ubezpieczenia NWW, jako sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające interes powoda jako konsumenta. W uzasadnieniu wskazał, że powód nie miał informacji o treści stosunku ubezpieczenia, a był zobowiązany do pokrycia jego kosztów. Jako naruszenie interesów konsumenta Sąd pierwszej instancji ocenił również ukształtowanie zabezpieczenia kredytu w ten sposób, że pokrywając koszt ubezpieczenia, powód mógł następnie stać się dłużnikiem ubezpieczyciela z racji wypłaconego pozwanemu odszkodowania. Zdaniem tego Sądu powód potencjalnie płaci zatem podwójnie – pokrywa zarówno koszt ubezpieczenia, jak i koszt ewentualnie niespłaconego kredytu ze wszystkimi odsetkami i innymi świadczeniami wynikającymi z umowy.

Zdaniem tego Sądu sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszający interes powoda jako konsumenta jest również brak możliwości dochodzenia przez powoda zwrotu niewykorzystanej składki na ubezpieczenie. Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku powoływał się też na wyrok SA w Warszawie (VI ACa 1521/12), w którym Sąd ten, oddalając apelację, podtrzymał pogląd wyrażony w wyroku SOKiK z 24.08.2012 r., w którym uznano za niedozwolone i zakazano pozwanemu wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowienia wzorca umowy o nazwie „Umowa nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowanych kursem CHF” o treści: a) „Jeżeli z upływem pełnych 36 miesięcy okresu ubezpieczenia nie nastąpi całkowita spłata zadłużenia objętego ubezpieczeniem ani inne zdarzenie kończące okres ubezpieczenia, ubezpieczenie (...)