Dostęp Krajowej Administracji Skarbowej do tajemnicy bankowej

Monitor Prawa Bankowego 2022/05 Maj

Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 16 września 2020 r. (I SA/Go 212/20)

Przepisy ustawy o KAS stanowią samodzielną i niezależną od art. 182-185 o.p. podstawę prawną do uzyskania stosownych informacji od banków. Organ podatkowy, występując z żądaniem na podstawie ustawy o KAS, nie musi uprzednio zwrócić się do strony postępowania na podstawie art. 183 o.p. o przekazanie przez nią stosownych informacji lub o upoważnienie organu podatkowego do wystąpienia do instytucji finansowych o przekazanie tych informacji.

Wojciech Zręda

I. Ustawą o doręczeniach elektronicznych[1] dokonano od 5.10.2021 r. niewielkich zmian w ustawie o KAS[2]. Zmiana dotycząca formy żądania udzielenia informacji objętych tajemnicą bankową (sformułowanie „na pisemne żądanie” zastąpiono wyrażeniem „na sporządzone na piśmie żądanie”) skłania do podjęcia próby wyjaśnienia występujących w praktyce problemów związanych z dostępem organów KAS do tajemnicy bankowej.

Problematyka ta nie budziła dotychczas większego zainteresowania w piśmiennictwie[3]. W orzecznictwie sądowym także nie znajdziemy wielu wypowiedzi dotyczących tej kwestii. Dlatego warto zwrócić uwagę na glosowany wyrok oraz korespondujący z nim wyrok WSA w Warszawie z 14.10.2020 r. (III SA/Wa 601/20). Orzeczenia te wyznaczają, w mojej ocenie, prawidłowy sposób interpretacji przepisów p.b.[4], ustawy o KAS oraz o.p.[5].  

II. Glosowany wyrok wydano w związku z postępowaniem dotyczącym podatku dochodowego. Przedmiotem oceny WSA był także zarzut naruszenia tajemnicy bankowej przez zażądanie od banku „informacji na temat obrotów na kontach skarżącej”, bez uprzedniego żądania tych danych skierowanego do strony postępowania. Mimo że w skardze kontestowano prawidłowość działania organu podatkowego, to gdyby WSA potwierdził zasadność stanowiska podatnika, tym samym uznałby, że bank sprzeniewierzył się obowiązkom określonym w art. 104 ust. 1 p.b. Bank bowiem udzielił organowi KAS żądanych informacji, nie zwracając uwagi na to, że nie zastosowano procedury przewidzianej w art.182-183 o.p.

III. Problemy, którymi zajmował się WSA, wynikają ze szczególnego sposobu określenia zasad dostępu Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, naczelnika urzędu celno-skarbowego i naczelnika urzędu skarbowego (czyli organów KAS) do tajemnicy bankowej. Regulacje te nie są w pełni jasne i rodzą problemy w praktyce bankowej, w szczególności gdy podejmowane są próby nakładania na banki kar za odmowę przekazania żądanych informacji. Ustawodawca, z bliżej nieznanych powodów, określa zasady dostępu organów podatkowych do tajemnicy bankowej aż w trzech ustawach[6]. 

 Artykuł 1 (...)