Częściowa abuzywność klauzuli indeksacyjnej

Monitor Prawa Bankowego 2023/06 Czerwiec

Wyrok Sądu Najwyższego z 1 czerwca 2022 r. (II CSKP 364/22)

Jeżeli postanowienia umowy kredytu odwołują się do średniego kursu NBP pomniejszonego lub powiększonego o marżę banku, postanowienie umowne dotyczące marży banku ma charakter samodzielny, co pozwala na eliminację jedynie elementu odnoszącego się do modyfikacji średniego kursu NBP marżą banku.

1. Pozwem wniesionym 6.04.2017 r. M.J. i A.J. wnieśli o:

I. ustalenie, że w stosunku prawnym łączącym ich z Bankiem na podstawie umowy o kredyt hipoteczny nr [...] z 29.08.2006 r. wraz z załącznikami, w szczególności w postaci regulaminu, oraz w stosunku prawnym łączącym powodów z pozwanym na podstawie umowy o kredyt hipoteczny nr [...] z 14.02.2007 r., co do świadczeń nieobjętych roszczeniem o zasądzenie świadczenia, o którym mowa poniżej, powodów nie wiążą postanowienia dotyczące indeksowania kwoty kredytu oraz rat kapitałowo-odsetkowych kursem franka szwajcarskiego, zawarte w szczególności w § 1 ust. 1, § 7 ust. 2 obu umów i § 10 ust. 8 umowy z 29.08.2006 r. oraz § 10 ust. 6 umowy z 14.02.2007 r.,

II. zasądzenie od Banku kwoty 110 189,73 zł tytułem zwrotu korzyści majątkowej uzyskanej przez pozwanego kosztem powodów bez podstawy prawnej, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, począwszy od dnia następującego po dniu doręczenia pozwu do dnia zapłaty.

Swoje żądania powodowie opierali na twierdzeniu o abuzywności postanowień umowy odnoszących się do waloryzacji kursem franka szwajcarskiego udzielonych im przez pozwanego kredytów. W związku z tym dochodzili zapłaty różnicy między pobraną przez pozwanego kwotą tytułem spłaty przedmiotowych kredytów naliczonych z zastosowaniem niedozwolonych klauzul waloryzacyjnych a należną pozwanemu kwotą obliczoną z wyłączeniem ich zastosowania. Co do świadczeń przyszłych, nieobjętych żądaniem zapłaty, powodowie wnosili o ustalenie, że w stosunku prawnym, łączącym strony, powodów nie wiążą kwestionowane postanowienia umowne.

2. Wyrokiem z 19.11.2018 r. Sąd Okręgowy oddalił powództwo, motywując to niestwierdzeniem występowania w umowach kredytowych niedozwolonych postanowień umownych.

3. Wyrokiem z 19.11.2019 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację powodów i nie obciążył ich kosztami postępowania apelacyjnego. Sąd Apelacyjny podzielił w całości ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy, wśród nich zaś m.in. to, że 29.08.2006 r. powodowie zawarli z Bankiem umowę kredytu indeksowanego kursem CHF z przeznaczeniem na zakup działki gruntu oraz na spłatę zobowiązania z tytułu wcześniejszego kredytu mieszkaniowego (…). Kwota kredytu udzielonego na podstawie umowy z 29.08.2006 r. wynosiła 198 084 zł. W dniu wypłaty saldo było wyrażone w walucie, do której indeksowany jest kredyt, obliczone według kursu kupna tej waluty podanego w tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez Bank. Następnie saldo walutowe przeliczane było dziennie na złote według kursu sprzedaży podanego w tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez Bank. Okres kredytowania został określony na 360 miesięcy.

W dniu 14.02.2007 r. powodowie zawarli z Bankiem umowę kredytu indeksowanego kursem CHF z przeznaczeniem na pokrycie kosztów budowy domu mieszkalnego oraz na pokrycie kosztów wykończenia nieruchomości. Kwota udzielonego kredytu wynosiła 457 706,13 zł. W dniu wypłaty saldo było wyrażone w walucie, do której indeksowany jest kredyt, według kursu kupna tej waluty podanego w tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez Bank. Następnie saldo walutowe przeliczane było dziennie na złote według kursu sprzedaży podanego w tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez Bank. Okres kredytowania został określony na 360 miesięcy.

W przypadku obu umów kredytowych kursy kupna określane były jako średnie kursy złotego do danych walut (...)