Przejęcie przedmiotu zastawu po jego zajęciu

Monitor Prawa Bankowego 2024/04 Kwiecień

Wyrok Sądu Najwyższego z 10 stycznia 2024 r. (II CSKP 781/22)

Skutek wykluczający możliwość pozaegzekucyjnego zaspokojenia się przez wierzyciela zastawniczego następuje ex lege z chwilą dokonania zajęcia i nie jest uzależniony od tego, czy wierzyciel zastawniczy wie o dokonanym zajęciu, względnie czy może się o nim dowiedzieć. Zajęcie przedmiotu zastawu – przez czas jego trwania – uniemożliwia wierzycielowi zastawniczemu wykonanie uprawnienia kształtującego do przejęcia przedmiotu zastawu na własność. Oświadczenie woli w tym przedmiocie, złożone przez wierzyciela po dokonaniu zajęcia, nie może zatem wywrzeć zamierzonych skutków prawnych i nie prowadzi do przejścia własności przedmiotu zastawu.

Wyrokiem z 15.03.2019 r. Sąd Okręgowy oddalił powództwo D. S.A. przeciwko M.G. o uznanie umowy za bezskuteczną i orzekł o kosztach postępowania. Powyższe orzeczenie oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

W dniu 4.09.2012 r. S. sp. z o.o., reprezentowana przez B.G., podpisała ‎z D. S.A. umowę pożyczki, na mocy której pożyczkodawca udzieli pożyczkobiorcy pożyczki w kwocie 550 000,00 EUR. Pożyczka miała być zabezpieczona wekslem in blanco z deklaracją wekslową, zastawem rejestrowym, przewłaszczeniem na zabezpieczenie, cesją z umowy ubezpieczenia oraz dodatkowo, co wynika z aneksu nr 1 do pożyczki – hipoteką na prawie własności nieruchomości.

Zgodnie z aneksem nr 3 do umowy pożyczki przedmiotem zastawu rejestrowego miała być wytaczarka pozioma płytowa […], rok produkcji 2012. Zgodnie z umową zastawu rejestrowego wartość wytaczarki w dniu jej nabycia wynosiła 573 000,00 EUR. Strony ustaliły, że zastawnik będzie mógł się zaspokoić w razie braku terminowej spłaty całości lub części wierzytelności zabezpieczonej zastawem w następujący sposób:

- przez przejęcie przez zastawnika przedmiotu zastawu na własność – z dniem złożenia zastawcy przez zastawnika oświadczeni (...)