Zgodność stawek referencyjnych WIBID/WIBOR z BMR

Monitor Prawa Bankowego 2025/03 Marzec

W artykule została podjęta problematyka zgodności stawek referencyjnych WIBID/WIBOR[1] z BMR[2]. Przeanalizowano zastosowanie wybranych wymogów BMR do działalności spółki GPW Benchmark S.A.[3] w zakresie opracowywania stawek referencyjnych WIBID/WIBOR. W szczególności wyjaśniono, na jakiej podstawie prawnej spółka ta prowadziła działalność w okresie poprzedzającym uzyskanie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego[4] na pełnienie funkcji administratora wskaźników referencyjnych stóp procentowych. Ponadto omówiono uznanie WIBOR-u za kluczowy wskaźnik referencyjny w rozumieniu BMR i konsekwencje tej kwalifikacji, warunki oceny jego reprezentatywności oraz zakres nadzoru KNF nad GPWB.

Tomasz Orczykowski

Stawki referencyjne WIBID/WIBOR, funkcjonujące na polskim rynku od lat 90. XX w., to wskaźniki referencyjne stopy procentowej w rozumieniu BMR. Odzwierciedlają poziom stopy procentowej, po jakiej depozyty na określone terminy byłyby składane (wskaźnik WIBOR) lub przyjmowane (wskaźnik WIBID) przez jedne podmioty[5] od innych podmiotów. Wszystkie te podmioty muszą spełniać kryteria uczestnika fixingu[6].

Rynkiem, którego pomiar stanowi cel stawek referencyjnych WIBID/WIBOR, jest międzybankowy rynek pieniężny. Na tym rynku dokonuje się transakcji, których przedmiotem są środki pieniężne znajdujące się na rachunkach bieżących podmiotów, aktywnych na tym rynku, prowadzonych w banku centralnym. Przedmiotem pomiaru są ceny depozytów przyjmowanych (wskaźnik WIBID) lub składanych (wskaźnik WIBOR) na powyższym rynku przez banki-uczestników fixingu lub inne podmioty, które spełniają kryteria uczestnika fixingu[7].

Uwagi dotyczące BMR

W dniu 1.01.2018 r. wszedł w życie BMR i obowiązuje w Polsce bezpośrednio (bez konieczności transpozycji do krajowego porządku prawnego)[8]. BMR wprowadził wspólne ramy mające na celu zapewnienie dokładności i rzetelności indeksów stosowanych w Unii Europejskiej jako wskaźniki referencyjne w instrumentach i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych[9]. Podstawowym celem BMR jest przyczynienie się do prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego, zapewniając jednocześnie wysoki poziom ochrony konsumentów i inwestorów[10].

W związku z tym ustalono szereg nowych zasad działania i nałożono nowe wymogi na podmioty opracowujące wskaźniki referencyjne, przekazujące dane na potrzeby ich opracowywania i stosujące te wskaźniki. Najważniejszą zmianą, jaką wprowadził BMR, było zobowiązanie podmiotów, które opracowywały na dzień wejścia w życie rozporządzenia lub zamierzały opracowywać indeksy stosowane albo przeznaczone do stosowania jako wskaźniki referencyjne, do uzyskania zezwolenia właściwego organu nadzoru[11] na prowadzenie działalności w powyższym zakresie[12].

Uwagi dotyczące GPW Benchmark S.A.

GPWB to spółka powstała w 2014 r. wchodząca w skład Grupy Kapitałowej GPW w Warszawie S.A. Przedmiotem działalności GPWB jest opracowywanie stawek referencyjnych WIBID/WIBOR oraz wskaźników opartych o dane z rynków regulowanych GPW w Warszawie, BondSpot oraz giełd z regionu Europy Środkowo-Wschodniej.

Z dniem 30.06.2017 r. GPWB p (...)