Zakres zabronionego outsourcingu bankowego w prawie polskim

Monitor Prawa Bankowego 2025/06 Czerwiec

Współcześnie outsourcing jest powszechnie stosowaną techniką gospodarczą w działalności bankowej. Banki nie mogą jednak korzystać z tej techniki w pełnym zakresie. Obowiązujące przepisy prawa polskiego wprowadzają – dość szeroko wytyczone – zakazy dotyczące outsourcowania pewnych dziedzin. W niniejszym artykule zostanie przeprowadzona analiza zakresu, w jakim wyłączono stosowanie outsourcingu w aktualnym stanie prawnym na rynku bankowym w Polsce.      

Tomasz Czech

W prawie polskim obowiązuje zasada swobody korzystania z outsourcingu w działalności bankowej[1]. Bank może zdecydować, czy wykonywać poszczególne czynności w ramach swojej działalności za pomocą zasobów własnych, czy zlecić je innym podmiotom (dostawcom[2]), czyli przekazać na zewnątrz. Swoboda banku w tej sprawie nie jest jednak pełna. W szerokim zakresie podlega różnorodnym ograniczeniom prawnym (zob. zwłaszcza art. 6a i n. p.b.[3])[4]. W odniesieniu do niektórych dziedzin bezwzględnie zakazano stosowania outsourcingu w działalności bankowej w Polsce[5].

W związku z powyższym obecnie – w pewnym uproszczeniu – można wyróżnić trzy poziomy regulacyjne outsourcingu bankowego:

• outsourcing nieregulowany[6],
• outsourcing regulowany,
• outsourcing zakazany.   

W niniejszym artykule zostanie przeprowadzona analiza trzeciego z przedstawionych poziomów. Omówiony będzie zakres outsourcingu bankowego, którego zabraniają obecnie obowiązujące przepisy prawa polskiego. Analiza zostanie uzupełniona o porównawcze przedstawienie pokrewnych regulacji prawa Unii Europejskiej oraz implementujących je przepisów prawa krajowego.

Zakaz outsourcingu bankowego w prawie polskim

Zakaz stosowania outsourcingu w działalności bankowej, czyli powierzania wykonywania czynności prawnych i faktycznych związanych z tą działalnością, wprowadzono w art. 6a ust. 3 p.b.[7]. Przepis ten – w drodze wyjątku od zasady ogólnej – zabrania outsourcingu w dwóch dziedzinach. Po pierwsze odnosi się do zarządzania bankiem w rozumieniu art. 368 § 1 k.s.h. oraz art. 48 p.spółdz.[8], w szczególności zarządzania ryzykiem związanym z prowadzeniem działalności bankowej, w tym zarządzania aktywami i pasywami, dokonywania oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego. Po drugie obejmuje przeprowadzanie audytu wewnętrznego banku.

Kolejny zakaz pośrednio wynika z art. 6a ust. 4 p.b. Zgodnie z tym przepisem bank może powierzyć wykonywanie czynności, o których mowa w art. 6a ust. 1 pkt 1 lit. m p.b.[9], jeżeli jest to niezbędne do prowadzenia działalności bankowej w sposób ostrożny i stabilny lub do istotnego obniżenia kosztów tej działalności. W drodze wnioskowania a contrario należy wyprowadzić wniosek, że gdy wymienione przesłanki nie są spełnione, bankowi bezwzględnie zabroniono korzystać z outsourcingu w odniesieniu do takich czynności. Nie można – na podstawie umowy – przekazać ich wykonywania innemu podmiotowi na zewnątrz banku.

Ponadto przepisy szczególne wprowadzają zakazy, które odnoszą się do określonych dziedzin związanych z działalnością bankową[10]. Zakazy takie mogą pośrednio także wynikać z przepisów, które normują zasady współpracy z dostawcami oraz udostępniania im informacji prawnie chronionych (np. przepisy RODO[11]). Przepisy te – ze względu na wprowadzane ograniczenia prawne – realnie wyłączają bowiem outsourcowanie pewnych czynności w ramach działalności bankowej.

Zakres podmiotowy zakazów

Zakazy, o których mowa, obejmują wszystkie banki krajowe działające w Polsce (zob. art. 4 ust. 1 pkt 1 p.b.). Nie ma znaczenia ich forma prawna (bank w postaci spółki akcyjnej, bank państwowy, bank spółdzielczy). Zakazy te stosuje się również do banków hipotecznych (z zastrzeżeniem art. 6db p.b.)[12]. Ponadto odnoszą się do oddziałów banków zagranicznych (zob. art. 41 w zw. z art. 4 ust. 1 pkt 20 p.b.) oraz oddziałów instytucji kredytowych w naszym kraju (zob. art. 48k ust. 2 w zw. z art. 4 ust. 1 pkt 18 p.b.)[13]. Nie występują natomiast dostateczne podstawy systemowe ani funkcjonalne, aby stosować je do instytucji kredytowych prowadzących działalność transgraniczną w naszym kraju[14]. Zakazy te nie mają również zastosowania do wszelkiego rodzaju pozab (...)