Upadłość zleceniodawcy gwarancji ubezpieczeniowej

Monitor Prawa Bankowego 2024/01 Styczeń

Wyrok Sądu Najwyższego z 12 lipca 2022 r. (II CSKP 436/22)

W przypadku gwarancji o charakterze abstrakcyjnym, w której płatność zagwarantowanego świadczenia powinna nastąpić zgodnie z klauzulą „nieodwołalnie, bezwarunkowo, bezspornie, na pierwsze żądanie”, gwarant ma obowiązek spełnić gwarantowane świadczenie bez prawa do weryfikacji, czy przyczyna, w związku z którą jest wzywany do wypłaty zagwarantowanego świadczenia, rzeczywiście nastąpiła. Nie może zatem podnosić zarzutów nieważności causae lub jej odpadnięcia.

Wyrokiem z 30.07.2019 r. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej S. Towarzystwa Ubezpieczeń […] S.A. (dalej: „E. […]”) na rzecz powoda Przedsiębiorstwa […] „E.” sp. z o.o. (dalej: „E.” lub „generalny wykonawca”) kwotę 674 197,16 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 7.09.2018 r. tytułem świadczenia z gwarancji ubezpieczeniowej należytego usunięcia wad i usterek.

Sąd pierwszej instancji ustalił między innymi, że E. (generalny wykonawca) zawarł 7.02.2014 r. z podwykonawcą Przedsiębiorstwem […] G. Ltd. sp. z o.o. (dalej: „G.” lub „podwykonawca”) umowę, której przedmiotem było przedsięwzięcie inwestycyjne w ramach projektu: „Budowa i modernizacja sieci oraz urządzeń wodno-kanalizacyjnych w aglomeracji Ż.”. Uprzednio (7.11.2013 r.) E. zawarł kontrakt z inwestorem – Zakładem Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. (dalej: „inwestor”), który stanowił integralną część umowy podwykonawczej.

Wynagrodzenie podwykonawcy za wykonanie przedmiotu umowy ustalono szacunkowo na kwotę 25 515 118,05 zł brutto (§ 11). G. przed ukończeniem robót i wystawieniem świadectwa przejęcia dla całości robót zobowiązany był do wniesienia zabezpieczenia roszczeń z tytułu gwarancji jakości i rękojmi w wysokości 3% wartości umowy (765 453,54 zł), w formie pieniężnej lub gwarancji bankowej (ubezpieczeniowej) z terminem ważności 30 dni po upływie okresu gwarancji i rękojmi (§ 15 ust. 1). Treść gwarancji podlegała uzgodnieniu z generalnym wykonawcą, z zastrzeżeniem, że będzie odpowiadać co najmniej warunkom określonym w klauzuli 4.2 kontraktu z inwestorem.

Strony postanowiły także, że podwykonawca zapłaci generalnemu wykonawcy kary umowne między innymi za zwłokę w usunięciu wad i usterek w okresie rękojmi i gwarancji jakości w wysokości 0,1% wynagrodzenia umownego brutto, o którym mowa w § 11 umowy, za każdy dzień opóźnienia, liczonego od pierwszego terminu wyznaczonego na usunięcie wad lub usterek (§ 16). W § 5 ust. 1 karty gwarancyjnej stanowiącej załącznik do umowy ustalono, że gwarant obowiązany jest przystąpić do usuwania ujawnionej wady w ciągu 2 dni od daty otrzymania wezwania lub sporządzenia protokołu. Termin usuwania wad nie mógł być dłuższy niż 21 dni od daty otrzymania wezwania lub sporządzenia protokołu przeglądu gwarancyjnego.

Stosownie do klauzuli 4.2 warunków szczególnych kontraktu z inwestorem, klauzulę 4.2 warunków ogólnych kontraktu (dalej: „Zabezpieczenie Wykonania”) skreślono i zastąpiono unormowaniami, które przewidywały między innymi, że wykonawca na własny koszt uzyska zabezpieczenie należytego wykonania umowy. Wskazano, że zabezpieczenie służy pokryciu roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, w tym z rękojmi za wady. Wysokość zabezpieczenia miała określać umowa. W klauzuli tej ustalono, że jeśli zabezpieczenie wykonania będzie wystawione w formie gwarancji, to ma być ona co najmniej: bezwarunkowa, nieodwołalna, bezsporna i płatna na pierwsze żądanie zamawiającego.

W dniu 30.10.2015 (...)