Ujawnienie tajemnicy bankowej nabywcy wierzytelności od klienta banku

Monitor Prawa Bankowego 2024/06 Czerwiec

W praktyce nierzadko występują przypadki, gdy dokonuje się przelewu wierzytelności pieniężnej przysługującej wierzycielowi wobec banku. Wierzytelność taka może wynikać z czynności bankowej albo powstawać w związku z nieważnością lub bezskutecznością takiej czynności. Powstaje wtedy pytanie, czy i na jakich warunkach dopuszczalne jest ujawnienie nabywcy informacji stanowiących tajemnicę bankową na temat czynności, które tworzą podstawę nabytej wierzytelności.    

Tomasz Czech

W prawie polskim wierzytelności pieniężne mają zasadniczo charakter zbywalny. Mogą zostać przeniesione przez wierzyciela – w drodze przelewu – na inną osobę, czyli cesjonariusza. Pewne ograniczenia w tej mierze wynikają z ustawy, zastrzeżenia umownego lub właściwości zobowiązania (art. 509 § 1 k.c.).

Ogólna zasada dopuszczalności przelewu odnosi się również do wierzytelności pieniężnych, które wypływają z czynności bankowych (zob. art. 5 ust. 1 i 2 p.b.[1]). Wierzytelności takie mogą zostać scedowane przez każdego z wierzycieli: zarówno bank, jak i jego klienta. Strony umowy mogą natomiast – stosownie do art. 509 § 1 k.c. – wyłączyć lub ograniczyć cesję. W umowach bankowych dość często spotyka się takie zastrzeżenia, choć na ogół obejmują one jedynie klientów banku[2]. W niektórych przypadkach dodatkowe ograniczenia wynikają z właściwości zobowiązania. Na przykład, gdy bank udziela klientowi kredytu z przeznaczeniem na określony cel (zob. art. 69 ust. 1 p.b.), niedopuszczalny jest przelew wierzytelności o wypłatę kredytu przez klienta-wierzyciela, jeżeli w rezultacie środki pieniężne miałyby zostać wypłacone innej osobie niezgodnie z przewidzianym celem. Nie ma jednak podstaw do twierdzenia, że istnieje jakaś ogólna właściwość czynności bankowej, która sprzeciwiałaby się możliwości dokonania przelewu wierzytelności pieniężnej przez bank bądź jego klienta.

Powyższe uwagi pozostają aktualne w odniesieniu do wierzytelności pieniężnych, które nie wynikają bezpośrednio z czynności bankowej, lecz powstają w związku z jej nieważnością lub bezskutecznością. Dotyczy to np. nieważności ze względu na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.) albo bezskuteczności (...)