Uchwała w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego w drodze zamiany obligacji kapitałowych emitowanych przez banki oraz domy maklerskie na akcje

Monitor Prawa Bankowego 2024/02 Luty

Zgodnie z ustawą zmieniającą[1] m.in. banki krajowe oraz domy maklerskie, o których mowa w art. 95 ust. 1 pkt 1 i 3 u.o.i.f.[2], są uprawnione – od 1.10.2023 r. – emitować obligacje kapitałowe (zwane również obligacjami hybrydowymi, przymusowo zamiennymi, Contingent Convertibles, tzw. CoCosy[3]). Należą do nich obligacje, których warunki emisji przewidują przymusową zamianę na akcje emitenta w przypadku zajścia tzw. zdarzenia inicjującego[4].

Przemysław Kopka

Podwyższenie kapitału zakładowego w drodze zamiany obligacji kapitałowych na akcje stanowi nową instytucję. Emisja takich obligacji jest już obecnie możliwa. Zgodnie z przeważającym poglądem doktryny nie było to dopuszczalne w prawie polskim przed 1.10.2023 r. Podwyższenie kapitału zakładowego, o którym mowa, następuje po podjęciu odpowiedniej uchwały przez walne zgromadzenie emitenta.

Wprowadzenie

W czasie kryzysu gospodarczego lat 2007-2009 wiele instytucji finansowych upadło albo znalazło się na skraju upadłości i wymagało zewnętrznej pomocy (bail-out). W związku z tym konieczne było dokonanie rewizji obowiązujących ówcześnie wymogów kapitałowych oraz instrumentów służących do ich realizacji.

W celu m.in. poprawienia skuteczności restrukturyzacji bez zewnętrznej pomocy (bail-in) w ramach Nowej Umowy Kapitałowej z 2010 r.[5] stworzono oraz wprowadzono do porządku prawnego UE (w pakiecie CRD[6]/CRR[7]) osobną klasę kapitału. Chodzi o tzw. instrumenty dodatkowe w Tier I zgodnie z art. 52 CRR (dodatkowy kapitał poziomu 1; Additional Tier I; AT1)[8]. Banki oraz domy maklerskie mogą emitować obligacje kapitałowe, aby spełnić wymogi regulacyjne wynikające z Nowej Umowy Kapitałowej z 2010 r., tj. w celu ich zakwalifikowania do funduszy własnych jako instrumenty: 1) AT1[9], 2) w Tier II zgodnie z art. 63 CRR[10]. Obligacje te umożliwiają absorpcję strat emitenta przez zastosowanie mechanizmów wprowadzonych w Nowej Umowie Kapitałowej z 2010 r.[11]: dokonanie przymusowego odpisu tymczasowego lub trwałego wartości nominalnej (principal write-down CoCos)[12] albo ich przymusową konwersję na akcje emitenta (conversion to equity CoCos)[13], gdy wystąpiło zdarzenie inicjujące.

Zarówno obligacje PWD CoCos, jak i CE CoCos są narzędziami absorpcji strat, które stosuje się przed upadłością banku albo domu maklerskiego (going concern loss absorption). Inaczej rzecz się przedstawia w przypadku obligacji T2 (niebędących instrumentami T2 CoCos, zgodnie z art. 27i u.o.[14]) stanowiących instrument podporządkowany. Ich posiadacze w przypadku upadłości banku-emitenta mogą zostać zaspokojeni, stosownie do art. 440 ust. 2 pkt 8 p.u.[15], w tzw. kategorii ósmej. Są one narzędziem absorpcji strat stosowanym w upadłości (gone concern loss absorption)[16].

Instytucją komplementarną wobec uregulowań Nowej Umowy Kapitałowej z 2010 r. oraz pakietu CRD/CRR jest dyrektywa BRRD[17]. Dotyczy przymusowej (niekontraktowej)[18] restrukturyzacji prowadzonej przez organ resolution[19]. Została implementowana do polskiego porządku prawnego w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym[20].

Nowy rodzaj podwyższenia kapitału zakładowego (...)