Stosowanie wskaźników referencyjnych przez kredytodawców

Monitor Prawa Bankowego 2021/12 Grudzień

Stanowisko Urzędu KNF

Stanowisko Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie stosowania wskaźników referencyjnych w rozumieniu BMR skierowane do kredytodawców

Wraz z wejściem w życie BMR[1] na terenie całej Unii Europejskiej wprowadzono jednolite zasady opracowywania oraz stosowania wskaźników referencyjnych. Mając na uwadze konsekwencje regulacyjne oraz prawne stosowania ww. aktu, jak również biorąc pod uwagę szerokie zastosowanie wskaźników referencyjnych w umowach finansowych[2] zawieranych przez podmioty nadzorowane, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego kieruje stanowisko do kredytodawców[3] w celu przedstawienia podstawowych zagadnień związanych ze stosowaniem wskaźników referencyjnych.

Należy zastrzec, że Komisja Nadzoru Finansowego nie posiada uprawnienia do wydawania wiążących interpretacji prawnych. Niemniej mając na uwadze cele nadzoru nad rynkiem finansowym, o których mowa w ustawie z 21.07.2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 2059, ze zm.), zasadne jest przedstawienie stanowiska.

1. Indeks, wskaźnik referencyjny oraz wskaźnik referencyjny stopy procentowej w rozumieniu BMR

1.1. Artykuł 3 w ustępie pierwszym BMR określa definicje pojęć stosowanych na potrzeby tej regulacji. Wśród nich europejski ustawodawca ustalił znaczenie następujących terminów: indeks, wskaźnik referencyjny oraz wskaźnik referencyjny stopy procentowej. Dalsze rozważania wymagają wskazania różnic pomiędzy ww. pojęciami, które – jak pokazała znana Urzędowi praktyka kredytodawców – są nierzadko stosowane we wzorach umów kredytu jako synonimy.

Należy dodać, że kredytodawcy używają w umowach kredytu i załącznikach do nich także inne pojęcia związane z ustawowym terminem „wskaźnik referencyjny” i mogące budzić z nim skojarzenia, takie jak m.in. „stawka bazowa” lub „stawka referencyjna”.

Podkreślenia wymaga, że stanowisko ma na celu omówienie pojęć wymaganych do stosowania przez kredytodawców na podstawie przepisów BMR oraz ustaw, o których mowa w pkt 2 i n. stanowiska.

1.2. BMR definiuje indeks jako każdą wartość, która jest publikowana lub udostępniana ogółowi społeczeństwa oraz jest regularnie wyznaczana, przy czym to wyznaczanie musi następować w całości lub częściowo przy użyciu wzoru, jakiejkolwiek innej metody obliczania lub oceny, ale także na podstawie wartości co najmniej jednego składnika aktywów bazowych lub cen, w tym cen szacunkowych, rzeczywistych lub szacunkowych stóp procentowych, kwotowań i zatwierdzonych kwotowań albo innych wartości lub badań.

Upraszczając – powyższe elementy definicji „indeksu” wskazują, że daną wartość należy uznać za indeks, jeśli jest powszechnie dostępna, do jej wyznaczenia stosuje się określone wyżej dane oraz wzór, inną metodę obliczania lub oceny.

1.3. Odnotowania wymaga, że znaczenie terminu „indeks” ma podstawowy charakter dla BMR oraz stanowi punkt wyjścia dla zrozumienia bardziej szczegółowych pojęć stosowanych na jego potrzeby, to jest terminów: „wskaźnik referencyjny” oraz „wskaźnik referencyjny stopy procentowej”.

1.4. Zgodnie z BMR wskaźnik referencyjny oznacza dowolny indeks stanowiący odniesienie do określenia kwoty przypadającej do zapłaty z tytułu instrumentu finansowego lub umowy finansowej lub do określenia wartości instrumentu finansowego bądź indeks stosowany do pomiaru wyników funduszu inwestycyjnego w celu śledzenia stopy zwrotu takiego indeksu lub określenia alokacji aktywów z portfela, lub obliczania opłat za wyniki.

Przytoczona definicja wskazuje, że przez wskaźnik referencyjny należy rozumieć indeks, który jest stosowany, aby określić kwotę przypadającą do zapłaty w związku z umową finansową, instrumentem finansowym lub do ustalenia wyniku funduszu inwestycyjnego bądź jego polityki inwestycyjnej. W (...)