Sprzeczność umowy opcji walutowej z zasadami współżycia społecznego

Monitor Prawa Bankowego 2024/04 Kwiecień

Wyrok Sądu Najwyższego z 3 listopada 2022 r. (II CSKP 610/22)

Stwierdzenie naruszenia obowiązków informacyjnych przez bank przedstawiający projekt umowy opcji, dysponujący w chwili jej zawarcia wiedzą o dysproporcji świadczeń na niekorzyść kontrahenta i uzyskujący w tej umowie określone uprawnienia tylko dla siebie, może świadczyć o naruszeniu zasad, do których odwołuje się art. 58 § 2 k.c. Sytuacja taka jest równoznaczna z nadużyciem silniejszej pozycji kontraktowej przez bank w celu zastrzeżenia wygórowanych korzyści, co wykracza poza zakreślone przez ustawodawcę granice swobody kontraktowej (art. 353¹ i art. 58 § 2 k.c.).

Wyrokiem z 9.07.2019 r. Sąd Apelacyjny po rozpoznaniu sprawy z powództwa S. sp. z o.o. przeciwko Bankowi S.A. o zapłatę, na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego z 27.06.2017 r., (I) oddalił apelację oraz (II) zasądził od pozwanego na rzecz powodowej spółki 4050 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd drugiej instancji podał, że powodowa spółka domagała się od pozwanego kwoty 145 791,14 zł wraz z odsetkami tytułem zwrotu pobranej kwoty na poczet rozliczenia transakcji opcji walutowych zawartych 14.08.2008 r. w postaci Umowy Nierzeczywistej Opcji Kupna Waluty Wymienialnej z Barierą oraz Umowy Nierzeczywistej Opcji Sprzedaży Waluty Wymienialnej z Barierą. Po ponownym rozpoznaniu sprawy, wyrokiem z 27.06.2017 r., Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził od pozwanego Banku na rzecz powoda kwotę 145 791,14 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 3.03.2009 r. do 31.12.2015 r., a od 1.01.2016 r. do dnia zapłaty w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (pkt I), oddalając powództwo w pozostałym zakresie (pkt II) oraz rozstrzygnął o kosztach procesu (pkt III i IV).

Sąd Okręgowy ustalił, że S. sp. z o.o. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się m.in. produkcją szaf sterowniczych, elektrycznych, teleinformatycznych, w tym zawieraniem umów sprzedaży z podmiotami zagranicznymi, w ramach, których rozliczenia prowadzone są w walucie EUR. W 2007 r. powód nawiązał współpracę gospodarczą z Bankiem. W dniu 25.05.2007 r. zawarł z tymże Bankiem umowę o otwarcie i prowadzenie rachunku bankowego. Następnie 2.01.2008 r. strony zawarły umowę ramową dotyczącą transakcji terminowych i pochodnych, do której załącznikiem był regulamin z 8.05.2002 r. Celem tej umowy było pozyskanie przez spółkę S. innych produktów Banku na korzystnych warunkach. Tryb zawierania transakcji terminowych i pochodnych pomiędzy stronami został uregulowany w regulaminie, który, zgodnie z powyższą umową, stanowił jej integralną część. Zgodnie z regulaminem ustalono, że strony będą każdorazowo ustalać w umowach regulujących transakcje (...)