Rozszerzenie
obowiązków AML na dostawców usług związanych z kryptoaktywami

Monitor Prawa Bankowego 2024/09 Wrzesień

Z końcem 2024 r. obecny wygląd rynku kryptoaktywów powoli przejdzie do historii. Po zmianie przepisów kolejni dostawcy usług związanych z kryptoaktywami staną się instytucją obowiązaną i będą zobowiązani wypełniać obowiązki w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

Natalia Rosiak

Wojciech Kapica

Otoczenie prawne dostawców usług związanych z kryptoaktywami

Do niedawna w Unii Europejskiej brak było jednolitych aktów prawnych, które regulowałyby sektor kryptowalut i aktywów wirtualnych. Każde państwo członkowskie mogło samodzielnie decydować, jakie zasady działania będą obowiązywały w tej sferze. Niektóre z nich  wprowadziły na szczeblu krajowym stosowne regulacje, a inne tego nie zrobiły, co prowadziło do fragmentacji wspólnego prawa. Taka sytuacja zakłóciła konkurencję na jednolitym europejskim rynku, utrudniła usługodawcom rozszerzenie ich działalności na skalę transgraniczną i prowadziła do arbitrażu regulacyjnego[1]. W związku z tym, aby zapewnić jednolitą bazę prawną, UE przyjęła V Dyrektywę AML[2], poszerzając zakres działań przeciwdziałających praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu o wymóg regulacji dla kolejnych podmiotów z tego sektora. Kolejnym krokiem było wprowadzenie Rozporządzenia MiCA[3], będącego kluczowym elementem regulacji sektora kryptowalut i aktywów wirtualnych. Rozporządzenie MiCA wprowadza usługi i działalność związaną z kryptowalutami w zakres regulacji UE i gwarantuje, że podmioty CASP[4] są podmiotami obowiązków i nadzoru UE w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Ustanowi również zharmonizowane na szczeblu UE przepisy zapewniając pewność prawa w odniesieniu do kryptoaktywów nieobjętych obowiązującym prawodawstwem unijnym[5].

Wraz z publikacją Rozporządzenia MiCA w Dzienniku Urzędowym UE organy regulacyjne rozpoczęły rygorystyczną podróż w celu zapewnienia zgodności. Zgodnie z tymi zmianami EBA[6] rozpoczął proces przeglądu swoich Wytycznych EBA[7], rozszerzając ich zastosowanie o CASP. Wskazuje to na uznanie obowiązków CASP w ramach przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu za tożsame z obowiązkami instytucji kredytowych i finansowych.

Większość przepisów Rozporządzenia MiCA będzie mieć zastosowanie od 30.12.2024 r. Odpowiedzią na przyjęcie przez Parlament Europejski i Radę Rozporządzenia MiCA jest już polski projekt ustawy o kryptoaktywach[8]. Wprowadzenie nowych przepisów do polskiego porządku prawnego ma na celu przygotowanie ram prawnych dla prawidłowego funkcjonowania rynków kryptoaktywów. Aby zapewnić skuteczny nadzór i ochronę inwestorów, Komisję Nadzoru Finansowego wyposażono w odpowiednie do tego środki. KNF będzie mogła przeprowadzić kontrolę CASP w celu ustalenia zgodności działalności tych podmiotów z przepisami ustawy oraz Rozporządzenia MiCA a także wydanych na jego podstawie rozporządzeń delegowanych i wykonawczych. Dano jej również prawo nałożenia na CASP kary pieniężnej w drodze decyzji, jeżeli będzie on uniemożliwiał lub utrudniał rozpoczęcie lub przeprowadzenie kontroli.

Definicja dostawcy usług związanych z kryptoaktywami

Artykuł 3 ust. 1 pkt 15 Rozporządzenia MiCA wprowadza definicję CASP. Jest nim osoba prawna lub inne przedsiębiorstwo, których działalność zawodowa lub działalność gospodarcza polega na profesjonalnym świadczeniu co najmniej jednej usługi w zakresie kryptoaktywów na rzecz klientów i którym zezwolono na świadczenie usług w zakresie kryptoaktywów zgodnie z art. 59 MiCAR.

Definicję usługi w zakresie kryptoaktywów zawiera art. 3 ust. 1 pkt 16 Rozporządzenia MiCA i wprowadza następujące usługi lub rodzaje działalności związanej z kryptoaktywami: 

  1. zapewnianie prz (...)