Nieważność hipoteki
Monitor Prawa Bankowego 2024/03 Marzec
Wyrok Sądu Najwyższego z 27 października 2022 r. (II CSKP 478/22)
Jeżeli umowa kredytowa okazała się nieważna na podstawie art. 58 § 1 k.c., to za hipoteką zabezpieczającą wierzytelność o zwrot kredytu nie stoi jako przedmiot zabezpieczenia wierzytelność o takim charakterze wynikająca z umowy kredytu. W takim przypadku wierzytelność o zwrot kredytu nie istnieje bowiem ab initio, a innej wierzytelności, w szczególności mającej podstawę w art. 410 w zw. z art. 405 k.c., hipoteka o podanej charakterystyce nie zabezpiecza.
Powód – syndyk masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w upadłości likwidacyjnej wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa – Prezydenta m.st. Warszawy kwoty 70 400 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 31.10.2017 r., z zastrzeżeniem prawa do powoływania się w toku egzekucji zasądzonego świadczenia na ograniczenie odpowiedzialności do nieruchomości stanowiącej działkę nr […] w P., dla której Sąd Rejonowy w Kołobrzegu prowadzi księgę wieczystą nr […]. Pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Prezydenta m.st. Warszawy wniósł o oddalenie powództwa.
Wyrokiem z 9.05.2019 r. Sąd Rejonowy oddalił powództwo. Sąd Rejonowy ustalił, że działalność SKOK polegała głównie na gromadzeniu środków pieniężnych wyłącznie swoich członków, udzielaniu im kredytów i pożyczek oraz przeprowadzaniu na ich zlecenie rozliczeń finansowych. Uprawnionymi do reprezentacji SKOK byli dwaj członkowie zarządu łącznie lub jeden członek zarządu z pełnomocnikiem. W 2014 r. członkami zarządu SKOK byli: M.G., M.G., H.P. W dniu 21.08.2014 r. w Krajowym Rejestrze Sądowym ujawniono wykreślenie jako członka zarządu J.P. Członkami organu nadzoru SKOK byli według danych w KRS: C.S., W.C., M.H., M.K., P.P., M.W., A.Ż., S.C., P.P.1, A.K., S.W., D.V., H.P., M.W., P.P. W KRS nie byli ujawnieni prokurenci ani pełnomocnicy SKOK. Zgodnie ze statutem SKOK udzielała kredytów (pożyczek) wyłącznie swoim członkom, uzależniając przyznanie kredytu od ich zdolności kredytowej. Członkiem SKOK mogła być m.in. osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, będąca członkiem Stowarzyszenia P.
L. sp. z o.o. została wpisana do KRS w kwietniu 2014 r. Przedmiotem jej działalności było m.in. kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek, produkcja artykułów spożywczych, komputerów, naprawa i konserwacja maszyn, transport lądowy, badania naukowe, wynajem, dzierżawa, działalność sportowa, działalność usługowa itd. Kapitał zakładowy L. określono na 5000 zł. Do działania w imieniu L. uprawniony był każdy członek zarządu samodzielnie. Członkami zarządu byli B.T., S.S., A.M., M.P. W 2014 r. jako pełnomocnik L. występowała m.in. A.R.
Dnia 5.08.2014 r. czÅ‚onek Stowarzyszenia P. – K.D. zÅ‚ożyÅ‚ deklaracjÄ™ czÅ‚onkowskÄ… w SKOK i zostaÅ‚ czÅ‚onkiem Kasy. Tego samego dnia wpÅ‚aciÅ‚ do kasy SKOK kwotÄ™ 75 zÅ‚, a 22.08.2014 r. – kwotÄ (...)