Kara pieniężna za naruszenie obowiązków przez bank jako likwidatora funduszu inwestycyjnego

Monitor Prawa Bankowego 2025/02 Luty

Artykuł 138 ust. 3 pkt 3a p.b. może stanowić podstawę prawną do nałożenia kary pieniężnej na bank, który działa jako likwidator funduszu inwestycyjnego, za naruszenie obowiązku polegającego na niezwłocznym sporządzeniu sprawozdań finansowych na dzień otwarcia likwidacji funduszu.

I. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 20.09.2019 r. (VI SA/Wa 2392/18), działając na podstawie ustawy z 30.08.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (obecnie: t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 259, dalej: „p.p.s.a.”) oddalił skargę A. (dalej: „skarżący” lub „Bank”) na decyzję Komisji Nadzoru Finansowego (dalej: „KNF”) z [...] października 2018 r. w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej z tytułu niesporządzenia sprawozdań finansowych na dzień otwarcia likwidacji funduszy inwestycyjnych. Sąd pierwszej instancji orzekał w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Pismem z 17.08.2018 r. KNF zawiadomiła skarżącego o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej, o której mowa w art. 138 ust. 3 pkt 3a ustawy z 29.08.1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1876, ze zm., dalej: „p.b.”), w związku z podejrzeniem naruszenia § 7 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 21.06.2005 r. w sprawie trybu likwidacji funduszy inwestycyjnych (Dz.U. nr 114, poz. 963, ze zm., dalej: „r.l.f.”), poprzez niesporządzenie sprawozdań finansowych na dzień otwarcia likwidacji funduszy inwestycyjnych: [...].

Decyzją z [...] września 2018 r. KNF nałożyła na skarżącego karę pieniężną w wysokości 50 000 000 zł wobec stwierdzenia, iż Bank nie sporządził sprawozdań finansowych na dzień otwarcia likwidacji funduszy inwestycyjnych: [...]. Na skutek powyższej decyzji skarżący złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, w którym wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz o umorzenie w całości postępowania, a także ewentualnie o odstąpienie od nałożonej kary pieniężnej, poprzestając na pouczeniu. Skarżący zwrócił się również o wstrzymanie natychmiastowego wykonania decyzji na podstawie art. 135 k.p.a., a także o dopuszczenie dowodów z dokumentów załączonych do wniosku. Decyzją z [...] października 2018 r. na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w zw. z art. 11 ust. 1 i 5 ustawy z 21.07.2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 621, ze zm., dalej: „u.n.r.f.”) oraz art. 138 ust. 3 pkt 3a p.b. w zw. z § 7 ust. 1 r.l.f. Komisja Nadzoru Finansowego utrzymała w mocy swoją decyzję nakładającą na skarżącego karę pieniężną wobec stwierdzenia, iż skarżący nie sporządził sprawozdań finansowych na dzień otwarcia likwidacji funduszy inwestycyjnych wymienionych w decyzji organu pierwszej instancji.

Skargę do WSA w Warszawie na powyższą decyzję organu odwoławczego złożył skarżący. Sąd pierwszej instancji skargę oddalił. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że skarga nie jest zasadna, albowiem zaskarżona decyzja nie narusza prawa w stopniu wskazującym na jej uchylenie bądź stwierdzenie nieważności.

Podnosząc pierwszy zarzut skargi, strona skarżąca wskazała, że pierwsza decyzja w niniejszej sprawie była decyzją ostateczną, wobec czego decyzja druga, która zapadła po ponownym rozpoznaniu sprawy, powinna była podlegać stwierdzeniu jako nieważna. Sąd uznał powyższy zarzut za niesłuszny z uwagi na art. 11 ust. 6 u.n.r.f., zgodnie z którym do decyzji KNF stosuje się odpowiednio art. 127 § 3 k.p.a., chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Kolejny zarzut skargi dotyczył naruszenia przez organ art. 138 ust. 3 pkt 3a p.b., na podstawie którego została na stronę nałożona kara pieniężna z uwagi na niesporządzenie sprawozdań finansowych na dzień otwarcia likwidacji funduszy inwestycyjnych, o których mowa w zaskarżonej decyzji. Zdaniem Sądu ww. przepisy mogły stanowić podstawę do nałożenia na Bank jako likwidatora funduszy kary pieniężnej. W świetle art. 138 ust. 3 pkt 3a p.b. kara może zostać bowiem nałożona, gdy działalność banku jest wykonywana z naruszeniem przepisów p.b., przepisów innych ustaw regulujących działalność banku lub zasady jego organizacji oraz przepisów wydanych na ich podstawie. Działalność banku polega nie tylko na wykonywaniu czynności bankowych, o których mowa jest w art. 5 p.b., ale banki również mogą wykonywać inne czynności, tak jak to stanowi art. 6 p.b., przewidziane w przepisach innych ustaw, m.in. w ustawie z 27.05.2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1355, dalej: „u.f.i.”), tj. mogą być depozytariuszami tych funduszy oraz ich likwid (...)