Odwalutowanie kredytu indeksowanego

Monitor Prawa Bankowego 2023/03 Marzec

Wyrok Sądu Najwyższego z 28 września 2022 r. (II CSKP 412/22)

Sąd Najwyższy nie podziela wyrażanego często w orzecznictwie stanowiska, że wyeliminowanie ryzyka kursowego, charakterystycznego dla umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i uzasadniającego powiązanie stawki oprocentowania ze stawką LIBOR, jest równoznaczne z tak daleko idącym przekształceniem umowy, że należy ją uznać za umowę o odmiennej istocie i charakterze, co w konsekwencji prowadziłoby do niezwiązania umową w całości.

1. Pozwem z 3.07.2017 r. K. i J. małżonkowie M. wnieśli o zasądzenie od Banku kwoty 149 386,86 zł, wraz z bliżej sprecyzowanymi odsetkami ustawowymi. Roszczenie swoje wywodzili z bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego w toku wykonywania umowy kredytu indeksowanego zawierającej niedozwolone postanowienia umowne.

W piśmie z 9.01.2018 r. powodowie rozszerzyli powództwo, wnosząc o zasądzenie od pozwanego solidarnie na rzecz powodów kwoty 317 274,31 zł, z bliżej sprecyzowanymi odsetkami ustawowymi, z uwagi na nieważność umowy kredytu, ewentualnie bliżej określonych niższych kwot w przypadku uznania, że umowa jest ważna, jednakże zawiera niedozwolone postanowienia umowne.

2. Wyrokiem z 22.10.2018 r. Sąd Okręgowy oddalił powództwo i obciążył powodów kosztami procesu.

3. Wyrokiem z 18.12.2019 r. Sąd Apelacyjny na skutek apelacji powodów zmienił zaskarżony wyrok częściowo w ten sposób, że zasądził od Banku na rzecz K.M. i J.M. kwotę 317 274,31 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 5.03.2018 r. do dnia zapłaty (…).

4. Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy, które w zakresie istotnym dla rozpoznania skargi kasacyjnej są następujące:

W dniu 22.09.2006 r. powodowie zawarli z Bankiem umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „[...]” waloryzowany kursem CHF w celu refinansowania kredytu hipotecznego udzielonego przez inny bank. Kwota udzielonego kredytu wynosiła 325 000 zł, zaś wyrażona w walucie waloryzacji na koniec 20.09.2006 r., według kursu kupna walut z tabeli kursowej Banku – 133 579,94 CHF (…). Spłata kredytu miała być dokonywana w formie malejących rat kapitałowo- odsetkowych (…). Raty miały być spłacane w złotych po uprzednim przeliczeniu według kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej Banku, obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14.50 (…).

5. Sąd Apelacyjny, odmiennie niż Sąd Okręgowy, uznał, że postanowienia indeksacyjne przewidujące stosowanie kursów walut ustalanych jednostronnie przez pozwany Bank stanowią niedozwolone postanowienia umowne jako sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające interesy powodów. Określają one główne świadczenia stron, nie zostały jednakże sformułowane w sposób jednoznaczny (art. 385¹ § 1 zd. 2 k.c.). Różnica między kursem kupna a kursem sprzedaży danej waluty, ustalanych wyłącznie przez pozwanego, stanowi dochód Banku, zwiększający dodatkowo koszty kredytu dla klienta, przy czym klient jest zdany wyłącznie na arbitralne decyzje Banku. Oceny abuzywności postanowienia umownego dokonuje się na datę zawarcia umowy, a nie ex post.

Uwzględniając powyższą ocenę prawną, Sąd Apelacyjny uznał za abuzywne klauzule przeliczeniowe występujące w § 1 ust. 3 i 3A, § 7 ust. 1 i § 11 ust. 4 umowy kredytu i w konsekwencji wywiódł, że nie wiążą one powodów. N (...)