Abuzywność klauzuli przeliczenia walutowego w umowie kredytu

Monitor Prawa Bankowego 2022/01 Styczeń

Wyrok Sądu Najwyższego z 2 czerwca 2021 r. (I CSKP 55/21)

Postanowienia określające sposób ustalania kursu waluty obcej, które składają się na klauzulę waloryzacyjną zawartą w umowie kredytu, określają główne świadczenie kredytobiorcy.

Wyrokiem z 28.09.2018 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację pozwanych od wyroku Sądu Okręgowego z 16.11.2016 r. oraz na skutek apelacji powoda zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że utrzymał w całości w mocy nakaz zapłaty Sądu Okręgowego z 15.04.2016 r. Sąd Apelacyjny oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

Bank zawarł 10.11.2004 r. z pozwanymi – A.W. i D.K. umowę kredytu hipotecznego nr (...). Bank zobowiązał się udzielić kredytobiorcom na warunkach określonych w umowie oraz „Regulaminie kredytowania osób fizycznych w Banku (...) S.A.” kredytu w wysokości 66 938 franków szwajcarskich (CHF), a kredytobiorcy zobowiązali się do wykorzystania i zwrotu kwoty kredytu wraz z odsetkami zgodnie z warunkami umowy. Kredyt został przeznaczony na zakup na rynku wtórnym lokalu mieszkalnego. W ust. 1 załącznika nr 7 do tej umowy pozwani złożyli oświadczenia o zapoznaniu ich z ryzykiem zmiany kursu waluty, w której zaciągnęli zobowiązanie kredytowe, i o tym, że są świadomi ponoszenia przez nich tego ryzyka. Jednocześnie w ust. 2 pkt 2 i 4 załącznika nr 7 do umowy kredytobiorcy przyjęli do wiadomości, że kwota kredytu lub transzy kredytu wypłacana jest w złotych po przeliczeniu według kursu kupna waluty kredytu, obowiązującego w Banku, zgodnie z tabelą kursów walut Banku, ogłaszaną w siedzibie Banku w dniu wypłaty kredytu lub transzy kredytu, a kwota spłaty podlega przeliczeniu na złote po kursie sprzedaży waluty kredytu, obowiązującym w Banku zgodnie z tabelą kursów walut Banku, ogłaszaną w siedzibie Banku na koniec dnia spłaty. Na skutek zmiany kursu franka szwajcarskiego przed uruchomieniem kredytu, kredytobiorcom została wypłacona w złotych niższa kwota niż wcześniej ustalona ustnie z Bankiem. Termin uruchomienia kredytu został ustalony na 15.11.2004 r. Pozwani 10.11.2004 r. złożyli wniosek o wypłatę kredytu, określając walutę wypłaty na złote (PLN), a jej wartość na kwotę 166 000 zł. Kwota ta została wypłacona kredytobiorcom. W związku z brakiem spłaty zadłużenia Bank wypowiedział D.K. i A.W. umowę kredytu hipotecznego z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. Wypowiedzenie zostało doręczone D.K. 24.03.2015 r., natomiast A.W. 23.03.2015 r. Następnie Bank wezwał D.K. i A.W. do solidarnej zapłaty kwoty 51 789,34 CHF, kwoty 2070,28 CHF tytułem odsetek oraz dalszych odsetek według stopy wynoszącej 1,8-krotność stopy odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 53 859,62 CHF od 29.02.2016 r. Pozwani nie uiścili kwoty objętej tym wezwaniem.

Sąd Apelacyjny, co do zasady, podzielił ustalenia i ocenę prawną Sądu pierwszej instancji, że umowa kredytowa była ważna, dotyczyła kredytu we frankach szwajcarskich, którego wypłata i spłata miała następować, stosownie do zawartych uzgodnień, w złotych polskich, według indeksacji do kwoty waluty (CHF) oraz nie została zawarta z naruszeniem art. 358¹ § 1 k.c. Nie zgodził się jedynie ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, że skoro świadczenie pozwanych (kredytobiorców) zostało zastrzeżone w walucie polskiej, to nie było podstaw (...)