Naruszenie umowy o współpracę między bankiem a poręczycielem

Monitor Prawa Bankowego 2021/12 Grudzień

Wyrok Sądu Najwyższego z 17 października 2019 r. (IV CSK 304/18)

Obowiązek ustanowienia zabezpieczeń przez kredytobiorcę nie jest świadczeniem wzajemnym wobec banku.

Powódka - Fundusz sp. z o.o. (dalej: „Fundusz”) wniosła o zasądzenie od pozwanego Banku Spółdzielczego (dalej: „Bank” lub „BS”) kwoty 887 144,05 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu, wskazując, że roszczenie wynika z „odpowiedzialności kontraktowej pozwanego z tytułu nienależytego wykonania łączącej go z powodem umowy współpracy z 4.12.2006 r.”. Sąd Apelacyjny wyrokiem z 22.02.2018 r. oddalił apelację pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego z 17.11.2016 r. uwzględniającego powództwo.

Podstawa faktyczna rozstrzygnięć Sądów obu instancji była zgodna. Ustalono, że Fundusz zawarł 4.12.2006 r. z Bankiem umowę o współpracy w ramach „Programu P.”, określającą zasady i warunki poręczenia kredytów udzielanych mikro-, małym i średnim przedsiębiorcom z określonych województw oraz zasady windykacji należności wobec kredytobiorców z uwzględnieniem interesu poręczyciela. Umowa przewidywała wymóg uzyskania pisemnej zgody Funduszu na zmianę terminów płatności kredytów i objęcie jej oświadczeniem o rozszerzeniu poręczenia oraz niedopuszczalność zwolnienia innych zabezpieczeń dotyczących takich kredytów bez zawiadomienia i zgody poręczyciela (Funduszu). Fundusz, wykonując ją, poręczył 27.04.2007 r. spłatę kredytu udzielonego P. sp. z o.o. (dalej: „P.”) przez BS 20.04.2007 r. Poręczenie mogło być realizowane akredytywą zabezpieczającą otwartą przez Bank S.A., aktualną do 4.03.2014 r. W wypadku wykorzystania akredytywy BS miał prowadzić windykację także na rzecz Funduszu, a uzyskane kwoty miały być przedmiotem podziału.

Wobec problemów ze spłatą BS zawarł 17.02.2012 r. z kredytobiorcą ugodę, której przedmiotem była restrukturyzacja oznaczonych kredytów. P. zobowiązała się do spłaty całości zadłużenia w ratach do 8.12.2013 r. Postanowiono, że w przypadku powstania opóźnienia w spłacie lub niedotrzymywania przez dłużnika warunków ugody, Bank ma prawo odstąpić od ugody w całości ze skutkiem na dzień złożenia oświadczenia o (...)