Roszczenie pauliańskie w razie zbycia nieruchomości obciążonej hipotecznie

Monitor Prawa Bankowego 2025/06 Czerwiec

Czynnik możliwości zaspokojenia się wierzyciela, mający służyć do zbadania realności pokrzywdzenia, nie ma znaczenia dla oceny zasadności skargi pauliańskiej.

Powód Z.M. wniósł o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niego bliżej określoną umowę darowizny nieruchomości zawartą przez pozwaną E.S. (jako obdarowaną) z darczyńcą, A.S. – dłużnikiem powoda.

Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo. Ustalił przy tym, że przysługiwanie powodowi wierzytelności pieniężnej względem darczyńcy zostało potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu. Dłużnik powoda, mając świadomość swego zadłużenia, darował pozwanej, będącej jego żoną, nieruchomość gruntową w okresie, gdy prowadzone były już przeciwko niemu postępowania egzekucyjne z tytułu różnych zobowiązań. Ponadto powód wcześniej kontaktował się z dłużnikiem, uprzedzając go o możliwości dochodzenia należności na drodze sądowej. Egzekucja wierzytelności powoda okazała się bezskuteczna. Stwierdzona przez komornika wysokość zobowiązań darczyńcy względem powoda wynosiła łącznie 200 446,74 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji ocenił, że dłużnik celowo wyzbył się majątku i działał świadomie, gdyż wiedział, że usuwając ze swojego majątku składnik mogący być przedmiotem egzekucji, działa z pokrzywdzeniem powoda jako wierzyciela. Z kolei pozwana nie obaliła domniemania ustawowego wynikającego z art. 527 § 3 k.c.; ponadto darowizna stanowi umowę nieodpłatną, wobec czego w świetle art. 528 k.c. stan wiedzy pozwanej co do działania dłużnika pozostawał bez znaczenia. Za pozbawione doniosłości prawnej uznano stanowisko obdarowanej, że celem darowizny nie było pokrzywdzenie wie (...)