Reglamentacja świadczenia usług w zakresie kryptoaktywów

Monitor Prawa Bankowego 2025/04 Kwiecień

Od 30.12.2024 r., tj. od dnia stosowania na obszarze Unii Europejskiej rozporządzenia w sprawie rynków kryptoaktywów[1] na Jednolitym Rynku Finansowym UE formalnie istnieją nowe usługi finansowe – usługi w zakresie kryptoaktywów oraz nowa instytucja finansowa w szerKATALOG USŁUG W ZAKRESIE KRYPOTOAKTYWÓWokim znaczeniu świadcząca te usługi – dostawca usług w zakresie kryptoaktywów (crypto-asset service provider, dalej CASP). Podobnie jak szereg innych usług finansowych, usługi w zakresie kryptoaktywów podlegają reglamentacji. W niniejszym artykule podjęto próbę analizy tej reglamentacji oraz wskazania niektórych kwestii problematycznych z nią związanych. Niestety istotnym utrudnieniem jest brak ostatecznego tekstu ustawy o rynku kryptoaktywów. Na dzień oddania niniejszego artykułu do publikacji (połowa marca 2025 r.) rządowy projekt tej ustawy wciąż nie został złożony w Sejmie RP[2]. 

Witold Srokosz

Reglamentacja usług w zakresie kryptoaktywów jako rodzaj reglamentacji usług finansowych

Przy konstruowaniu reglamentacji usług w zakresie kryptoaktywów unijny ustawodawca wykorzystał schemat charakterystyczny dla reglamentacji prawnej świadczenia usług finansowych w ramach Jednolitego Rynku Finansowego UE[3]. W art. 3 ust. 1 pkt 16 Rozporządzenia MiCA zdefiniował usługę w zakresie kryptoaktywów poprzez wyliczenie w punktach od a-j poszczególnych usług lub rodzajów działalności, które są tak kwalifikowane. Z kolei w art. 3 ust. 1 pkt 17-26 Rozporządzenia MiCA zawarł definicje legalne poszczególnych usług w zakresie kryptoaktywów. Następnie art. 59 ust. 1 Rozporządzenia MiCA wprowadził generalny zakaz świadczenia tych usług w Unii Europejskiej. Jednocześnie przewidział wyjątek od tego zakazu dla dwóch kategorii podmiotów. Dla tych podmiotów świadczących usługi w zakresie kryptoaktywów (CASP), które uzyskają stosowne zezwolenie wydane przez właściwe władze nadzorcze (w Polsce to będzie KNF) oraz dla podmiotów innych niż CASP uprawnionych do świadczenia usług w zakresie kryptoaktywów, tj. dla należących do określonego w art. 59 ust. 1 lit. b  zamkniętego katalogu instytucji finansowych i innych podmiotów rynku finansowego, które złożyły do właściwych władz nadzorczych stosowne zawiadomienie (szerzej o tym dalej). W art. 111 ust. 1 lit. d Rozporządzenie MiCA zobowiązało państwa członkowskie do przyznania właściwym organom nadzorczym uprawnienia do stosowania kar administracyjnych w przypadku naruszenia zakazu przewidzianego w art. 59 ust. 1. Przyznanie takiego uprawnienia ma nastąpić „bez uszczerbku dla sankcji karnych”. Nie wynika zatem z Rozporządzenia MiCA obowiązek nakładania sankcji karnej w regulacji krajowej na podmiot naruszający zakaz świadczenia usług w zakresie kryptoaktywów bez zezwolenia. Jednakże w projekcie ustawy o nadzorze nad rynkiem kryptoaktywów została przewidziana taka sankcja karna (zamiast sankcji administracyjnej), co wpisuje się w dotychczas stosowany schemat reglamentacji usług finansowych na polskim rynku finansowym. Konsekwentnie zostaną dokonane stosowne zmiany w przepisach ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym[4], dotyczące możliwości dokonywania przez KNF wpisów do listy ostrzeżeń publicznych odnoszących się do podmiotów świadczących usługi w zakresie kryptoaktywów bez zezwolenia.

Rozporządzenie MiCA dopełnia wprowadzenie reglamentacji świadczenia usług w zakresie kryptoaktywów objęciem CASP nadzorem finansowym realizowanym przez właściwe władze nadzorcze. Uwzględnia to projekt ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, który dodaje do wykazu nadzorów z art. 1 ust. 2 u.n.r.f. nowy nadzór nad rynkiem kryptoaktywów.

Katalog usług w zakresie kryptoaktywów

Katalog usług w zakresie kryptoaktywów obejmuje następujące usługi lub rodzaje działalności związanej z kryptoaktywami (zdefiniowane w poszczególnych pkt 17-26 ust. 1 art. 3 Rozporządzenia MiCA):

Ustalenie, czy w danym stanie faktycznym jest świadczona usługa z powyższego katalogu jest kluczowe dla stosow (...)